Maktablarda ta'lim jarayonini samarali tashkil qilish uchun sinflardagi o‘quvchilar soni muhim ahamiyatga ega. Yurtimizda bu masala aniq me’yorlar bilan tartibga solinadi va sinflardagi o‘quvchilar soni 35 nafardan oshmasligi kerak. Bu ta’lim sifatini ta’minlash, o‘qituvchining har bir o‘quvchi bilan individual ishlash imkoniyatini oshirish uchun joriy qilingan.

Biroq, ba’zi maktablarda sinflarni to‘ldirishning o‘ziga xos shart-sharoitlari mavjud. Jumladan, namunaviy loyihalar bo‘yicha qurilmagan yoki moslashtirilgan binolarda joylashgan maktablar, shuningdek olis hududlardagi (tog‘li, cho‘lli) aholi punktlarida joylashgan ta’lim muassasalari uchun o‘quvchilar soni maxsus sharoitlarga muvofiq belgilanadi. Ayniqsa, o‘zbek tilida ta'lim berilmaydigan maktablarda sinflardagi o‘quvchilar soni boshqacha tartibda ko‘rib chiqiladi .

O‘quvchilari kam bo‘lgan maktablar uchun maxsus qoidalar

Ayrim hududlarda, xususan, kichik aholi punktlarida joylashgan maktablarda o‘quvchilar soni ko‘p bo‘lmasligi mumkin. Shu sababli, kam o‘quvchilar soniga ega maktablar va ularning filiallarida boshlang‘ich sinf o‘quvchilari birlashtirilishi mumkin. Bunday holatlar quyidagicha tartibga solinadi:

• O‘quvchilar soni 8 nafargacha bo‘lgan I — IV sinflar birlashtirilishi mumkin.
• Uchta boshlang‘ich sinf uchun o‘quvchilar soni 12 nafargacha bo‘lganda, sinflarni birlashtirishga ruxsat beriladi.
• I va III sinflar, shuningdek, II va IV sinflar o‘quvchilar soni 24 nafargacha bo‘lganda bitta sinfga birlashtirilishi mumkin.

Bu qoidalar kam sonli o‘quvchilari bo‘lgan maktablarda ta’lim jarayonini optimallashtirish uchun ishlab chiqilgan. Shu orqali har bir o‘quvchiga yetarlicha e’tibor qaratish va sifatli ta’lim berish maqsad qilinadi.

O‘zbekiston ta’lim tizimida o‘quvchilar soni bo‘yicha belgilangan me’yorlar ta’lim sifatini oshirish va har bir bola uchun qulay ta'lim muhitini yaratishga qaratilgan bo‘lib, bu jarayon davomida maktablarning o‘ziga xos sharoitlari ham hisobga olinadi.