Hamma tishlari ipga tizilgan marvarid kabi tekis va oppoq bo‘lishini istaydi. Tishlarning qiyshiq rivojlanishi esa o'ylaganimizdan ko'proq muammolar keltirib chiqarishi mumkin.

To‘g‘ri tishlash nima?

To‘g‘ri tishlash bu og‘izni yopayotganda yuqori old tishlar pastki tishlarga yopishib, ularni uchdan bir qismi bilan qoplashidir. Qolgan tishlar bir-biriga tegib turadi – har bir yuqori qism pastki sherigiga qarama-qarshi bo‘lib, u yoki bu tishning siljishi yoki egriligi kuzatilmaydi.

Noto‘g‘ri tishlash – bu yuqori va pastki jag‘ tishlari o‘rtasidagi noto‘g‘ri tutashuv bo‘lib, ular to‘liq yopilmaydi, bir-biriga nisbatan uzoqroq yoki aksincha, bir-biriga juda chuqur yopishadi. Ba’zida ketma-ket bir yoki bir nechta tishlarning to‘liq yo‘qligi yoki ularning turli yo‘nalishlarda siljishi mavjud.

Yosh bolalarda tishlarning noto‘g‘ri tuzilishi nutq rivojlanishining kechikishiga va ba’zi tovushlarni talaffuz qilishda qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin. Kelajakda uyqu buzilishi, xurrak otish, quloq, burun va tomoqning yallig‘lanish kasalliklari rivojlanishi, ovqat hazm qilish bilan bog‘liq muammolar bo‘lishi mumkin. Estetik jihatdan xunuk ko‘rinishi haqida gapirmasa ham bo‘ladi. To‘g‘ri tishlash nafaqat sog‘lom tishlarning, balki butun tananing kalitidir va buni bolalikdan kuzatib borish kerak.

Noto‘g‘ri tishlash sabablari

Tishlash ko‘nikmalari odamda erta bolalikdan shakllana boshlaydi va rivojlanishning bir necha bosqichlaridan o‘tadi: sut tishlaridan tortib asosiylarigacha.

Eng ko‘p uchraydigan sabablar tug‘ma bo‘lib, bolaga ota-onasidan o‘tadi. Farzandingizni erta bolalikdan tish shifokoriga ko‘rsatsangiz va kerakli profilaktika terapiyasini o‘tkazsangiz, buning oldini olish mumkin. Irsiyatdan tashqari, tishlarning noto‘g‘ri rivojlanishi quyidagi sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin:

— tug‘ruq jarayonida lat yeyish: bosh suyagining, shu jumladan yuqori va pastki jag‘ning rivojlanishida og‘ishlarni keltirib chiqaradi;

— noto‘g‘ri emizish: pastki yoki yuqori labni doimiy so‘rish jag‘lardan birining o‘sishiga to‘sqinlik qilishi mumkin;

— raxit;

— so‘rg‘ichdan uzoq muddat foydalanish: kun davomida 6 soatdan ortiq so‘rg‘ich so‘rgan bolada tishlar qiyshayadi.

— quloq, burun, tomoq kasalliklari (adenoidlar, surunkali burun oqishi va boshqalar) tufayli doimo ochiq og‘iz bilan nafas olish.

— yomon odatlar: barmoq so‘rish, o‘yinchoqlarni og‘izga muntazam solish;

— uyqu paytida noto‘g‘ri pozitsiya (og‘iz ochiq, bosh orqaga tashlangan).

— sut tishlari bilan bog‘liq muammolar karies, erta tish tushishi, asosiy tishlarning kech chiqishi.

To‘g‘ri tishlash shakllanishining muhim bosqichi 3 yoshdan 6 yoshgacha bo‘lgan davrdir. Bu paytda ba’zi bolalar so‘rg‘ichlardan va bosh barmog‘ini so‘rishdan o‘zlarini ajrata olmaydilar, bu esa tishlarni tashqariga bo‘rtib chiqishiga olib keladi.

So‘nggi paytlarda tovush talaffuzi bilan bog‘liq muammolar bo‘lgan bolalar tobora ko‘paymoqda. Umumiy sabablardan biri artikulyar apparatni nazorat qila olmaslik. Jag‘ning nuqsonlari bo‘lsa, noto‘g‘ri tishlash hosil bo‘ladi, til, lablar va jag‘larning harakatlari qiyinlashadi, shuning uchun tovushlar talaffuzi xiralashadi.

Bolada noto‘g‘ri tishlash holatlarini sezsangiz, vaqtni kechiktirmay shifokor-ortodontistga murojaat qiling.